Aby móc podziwiać piękno akwarium, nie wystarczy jedynie zadbać o jego właściwą aranżację. Równie istotne jest zapewnienie rybom i roślinom optymalnych warunków środowiskowych. Duży wpływ zarówno na walory wizualne zbiornika, jak i życie jego mieszkańców ma odpowiednie oświetlenie. Jak dobrać je do potrzeb ryb i roślin zasiedlających akwarium?
Rola światła w akwarium
Światło to jeden z najważniejszych czynników umożliwiających utrzymanie w zbiorniku wewnętrznej równowagi. Ma ono duże znaczenia zarówno dla prawidłowego wzrostu roślin, jak i dobrego samopoczucia ryb. Od ilości i jakości oświetlenia akwarium zależy przede wszystkim efektywność fotosyntezy. Proces ten pozwala roślinom przekształcać materię nieorganiczną w związki organiczne. Oddziałuje przy tym na warunki panujące w zbiorniku – zmniejszenie ilości dwutlenku węgla i zwiększenie ilości tlenu. Zmieniające się warunki świetlne regulują procesy życiowe ryb. Światło pobudza mieszkańców zbiornika do aktywności, pobierania pokarmu czy tarła. Wyznacza pory żerowania i wypoczynku, a co za tym idzie – daje rybom i innym wodnym podopiecznym namiastkę naturalnej cykliczności. Za pomocą oświetlania można ponadto osiągnąć w zbiorniku różnorodne efekty. Pomaga ono m.in. uwydatnić barwy ryb, pobudzić wzrost roślin, odwzorowywać w akwarium różne biotopy. Dzięki niemu możemy obserwować poczynania wodnych podopiecznych i cieszyć się pięknem akwariowych kompozycji. Nowoczesne systemy świetlne gwarantują też niesamowite efekty wizualne, które czynią ze zbiornika wspaniały element dekoracyjny.
Jak dobrać odpowiednie oświetlanie do akwarium?
Jak więc prawidłowo oświetlać akwarium? Warunki świetlne w zbiorniku zawsze powinny być ściśle kontrolowane i precyzyjnie dostosowane do aktualnych wymagań ryb oraz roślin. Planując wybór oświetlenia, powinniśmy więc najpierw zastanowić się, jaki będzie charakter naszego akwarium. Czy chcemy po prostu podziwiać jak najwięcej różnych gatunków tropikalnych ryb? Czy raczej interesują nas tylko ryby z jednego biotopu? A może bardziej niż na obserwowaniu barwnych zwierzaków zależy nam na bujnym wzroście roślin? Na rynku bez problemu znajdziemy świetlówki o różnym przeznaczeniu. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na ich temperaturę barwową. Najbardziej uniwersalne jest z reguły oświetlenie imitujące światło słoneczne (około 6500 K). Świetnie podkreśla ono ubarwienie ryb i nie zaburza naturalnego wyglądu zbiornika. Rośliny do prawidłowego wzrostu na ogół wymagają światła czerwonego i niebieskiego. W zbiornikach roślinnych najlepiej zatem stosować oświetlenie mieszane, emitujące zarówno światło o ciepłych (około 5500 K), jak i chłodnych barwach (około 8000 K). Morskie zbiorniki trzeba z kolei oświetlać światłem jasnoniebieskim (10000-20000 K). W zależności od biotopu, który chcemy stworzyć w akwarium i rodzaju roślinności, musimy też odpowiednio dostosować intensywność i jasność oświetlenia. Zaleca się, aby w standardowym akwarium towarzyskim na każdy litr przypadała 0,5-0,75 W. W morskich lub gęsto zarośniętych zbiornikach intensywność oświetlenia warto zwiększyć do 1 W/1 l. Moc świetlówek powinna być większa również w wysokich zbiornikach, w których część światła nie jest w stanie dotrzeć do samego dna. Przytłumione światło sprawdza się natomiast bardzo dobrze w zbiornikach zimnowodnych. Można wykorzystać je ponadto do oświetlania akwarium w nocy.
Bardzo istotny jest także wybór właściwego typu oświetlenia. W akwariach można wykorzystywać m.in. świetlówki, lampy ledowe, lamy HQI i HQL. Wszystkie systemy świetlne mają swoje wady i zalety, a ich użyteczność jest różna w poszczególnych typach zbiorników. Początkujący akwaryści na ogół decydują się na tradycyjne świetlówki, które zapewniają optymalne oświetlenie całego zbiornika przy stosunkowo niskich kosztach eksploatacji. Świetlówki z czasem tracą jednak swoją wydajność, przez co muszą być okresowo wymieniane. Bardzo dobrym rozwiązaniem może okazać się zatem oświetlanie akwarium lampami LED. Wyróżniają się one długowiecznością i niskim poborem energii. Z ich pomocą można również osiągnąć bardzo interesujące efekty świetlne i w mgnieniu oka zmieniać cały wygląd akwarium. Po lampy HQI i HQL sięgają zwykle bardziej zaawansowani hobbyści. Nie należą one do tanich akcesoriów, mogą jednak zagwarantować prawidłowe oświetlenie nawet bardzo dużych czy wysokich akwariów.
Podstawowe zasady oświetlania akwarium
Aby zapewnić komfortowe warunki świetlne zarówno rybom, jak i roślinom, warto przestrzegać kilku zasad. Akwarium powinno być oświetlane przez około 10-14 godzin dziennie. Należy unikać gwałtownych zmian natężenia światła, które mogły być stresujące dla mieszkańców akwarium. Z tego względu najlepiej tak sterować oświetleniem, by w cyklu świetlnym występował naturalny wschód i zachód słońca. Dobrze więc poczekać aż zmienią się warunki świetlne na zewnątrz i dopiero wtedy zapalić bądź zgasić oświetlenie. Jeśli możemy włączać/wyłączać poszczególne świetlówki bądź lampy niezależnie, powinniśmy uruchamiać i gasić je stopniowo. Rybom żerującym w nocy należy pozostawić po zmierzchu delikatne światło. Oświetlenie akwarium usytuowanego w zasięgu promieni słonecznych trzeba dostosować do pory roku. W okresie letnim warto zatem zmniejszyć długość ekspozycji ryb na sztuczne światło do 6-8 godzin. Aby skłonić ryby do tarła, można natomiast nieco wydłużyć dzień świetlny. Jeśli korzystamy z akcesoriów emitujących różne światło, pamiętajmy o ich właściwym rozmieszczeniu. Silniejsze oświetlenie powinno znajdować się z przodu akwarium. Aby ograniczyć straty światła, warto zastosować odbłyśniki. Wskazane jest też zabezpieczenie świetlówek i lamp przed kontaktem z wodą, np. przy użyciu szyby nakrywowej.
Tekst: Marta Majewska
Zdjęcie: © Sergii Figurnyi — stock.adobe.com
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz